İşte hayatın kalıcı sorularından birinin cevabı:
Birçok dilin doğasında olan bir durum, bir kelimenin iki zıt anlamı içermesi, İngilizce için de geçerlidir. Mesela Arapça’da mevlâ kelimesi hem “Köle” hem “Efendi” anlamlarında kullanılabiliyor. İngilizcede de ravel kelimesi hem "Karışıklık" hem de "Çözmek" anlamına gelir. İnflammable kelimesi “Yanıcı, kolay tutuşan” anlamlarına gelirken flammable kelimesi de aynı manalar için kullanılır. Komedyen George Carlin (ö. 2008), sık sık İngilizceyle bu hususta dalga geçmiş ve bu çelişik durumu şu soruyla dillendirmiştir: “Neden arabayı araba yoluna (Driveway) park edip park yolunda (Parkway) kullanıyoruz?”
Parkway, yani Park yolu, kelimesi başlangıçta bir parkın içinden geçen geniş bir yolu ifade eder. Driveway, yani Araba yolu, kelimesi ise arabanın icadından önce gelir. Bir araba yolu, "Halka açık bir yoldan bitişik arazideki bir binaya erişim sağlayan özel bir yoldur." ve Amerika'da, araba yolları genellikle kişinin evinin hemen yanına geldiğinden, arabaları araba yoluna park etme eğilimi yaygındır. Öte yandan bir park yolu, "Geniş, peyzajlı bir otoyol"dur. Bu kelimelerin her birinin kökeni oldukça açık görünüyor: Sürmek + yol ve park + yol. Ancak durum böyleyse neden her kelimenin (sürmek ve park etmek) çıkış noktası olan fiiller ile gerçekteki karşılığı eşleşmiyor? Kısacası: Araba yollarında araba kullanılmıyor ve park yollarına da araçlar park edilmiyor.
Özetle parklar ve park yolu arasında bir bağlantı var ama böyle olmasına rağmen bu yollarda araç trafiği mevcut. Eskiden bu park yolları, doğal bir gezinti için bir araba sürmek için mükemmel yerlerdi. Dolayısıyla otomobiller buralara girdiğinde park yolları otomobillerin bölgeleri haline geldi.
Driveway, park yolundan biraz daha erken tarihte kullanıma girdi. Park yolunun aksine, araba yolu kelimesi, yolun nerede olduğunu (bir araba) değil, yolun ne için olduğunu (sürüş) ifade eder. En eski araba yolları, vagonlar gibi araçların yukarı çıkıp kargo (saman, yiyecek veya hayvancılık gibi) yükleyebileceği veya kargo (saman, yiyecek veya hayvancılık gibi) alabileceği ahırların yanında uzanan yollardı.
Yolların dizaynı bu anlamda yerleşimi de etkiledi. Buna göre, bina öyle yerleştirilmelidir ki, ahır zemini kirişlerin üzerine döşenebilir ve araba yolu, doğrudan çatının altında, uçta olmalıdır. (Henry Colman, Massachusetts Tarımı Üzerine İkinci Rapor, 1839) Böylelikle bir mülke giden bu erişim yolları, araçları park etmek için kullanışlı yerler haline geldi ve otomobil çağı başladığında, bu sokak dışı yollar, aile arabasını park etmek için ideal yerler haline geldi. Zamanla, park yolu ve araba yolu ile kullanılan fiiller sabitlenmiş oldu:
“Drive with parkway and park with driveway.”
“Park yolu ile sür ve araba yolu ile park et.”
Gelgelelim, George Carlin'in İngilizce'nin saçma doğası hakkındaki stand-up rutini bir veri noktası daha kazanmış oldu.
Sonraki yazımızda buluşmak üzere.
Yazının orijinal metni için bkz. https://www.merriam-webster.com/words-at-play/drive-parkway-park-driveway-history
Yorumlar
Yorum Gönder