Tübitak'ın 2214-A Bursuna Başvurmak: Davet mektubu

Tübitak 2214-A yazı dizisini yaklaşık 11 aylık bir sürecin sonunda yazma ihtiyacı duydum. Çünkü 2214-A burs serüveni ciddi bir emek gerektirmekteydi ve gereken emeği harcayarak bugüne gelince, bu yola düşenlerin ne kadar yardıma ihtiyacı olduğunu anladım. Birazdan bu serüvenimi noktasına virgülüne varana dek size aktaracağım. Ancak bunu bölüm bölüm sunmanın daha faydalı olacağını umarak, davet mektubu almakla ilgili yaşadıklarımı bu yazıda anlatacağım. Bu arada, yazının muhatapları akademik camiada yer alan lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin tamamı olabilir. Ancak bir projenin ve çalışmanın nasıl geliştiğini merak eden herkes de gayet tabî, bu yazı dizisinden istifâde edebilir. O halde başlayalım:

Tâ lise yıllarımda Tübitak diye bir kurumdan haberdar olmuştum. Bazılarınız "Geç kalmışsın" diyebilir, hiç sorun değil. Şuan geldiğim noktada, hayatta öğrenmem gereken o kadar çok şeye geç kaldığımı görüyorum ki. Konuyu dağıtmadan devam edelim. Tübitak, o yıllardan aklımda, bizdeki bilimsel çalışmaların zirve kurumu diye kalmıştı. Sonrasında Tübitak'la yollarım hiç kesişmedi. Tâ ki doktora tez dönemimin ilk yılına kadar. Yaşım otuzu geçeli bir kaç yıl olmuş ve dil ile meşgul olan bir akademisyen adayı olarak pratik anlamda bir yabancı dili kullanmak ve öğrenmek için yurt dışına hiç çıkmamıştım. Ancak lisans yıllarımdan beri yurt dışında dil eğitimi için başarısız denemelerim olmuştu. Örneğin; Erasmus değişim programı. Erasmus, Farâbî, Mevlâna gibi değişim programlarının lisans öğrencileri ve hatta lisansüstü öğrencileri için kısa ama büyük bir tecrübe olabileceği kanaatindeyim. Dediğim gibi, benim ilk başarısız girişimim bir kaç puanla kaçırdığım Erasmus değişim programıydı. İkincisi, çalıştığım devlet kurumunun yurt dışına personel göndermesi kapsamında oldu. Mülâkat denilen "kendi adamını alma" sınavında, kimsenin adamı olmadığım için başarısız olarak oradan da eli boş dönmüştüm. Sonrasında ise yurt dışına çıkma defterini kapatmıştım. 

Doktora tezimle ilgili eserlerin yabancı dilde oluşu, yabancı arkadaşlara müracaatımı artmıştı. Sürekli olarak telefonla onlara sorular soruyordum ve onlardan kısmen tatmin eden cevaplar alıyordum. Yabancı arkadaşlara kimi zaman derdimi yazılı, kimi zaman sözlü ifade etsem de maksadımı aktarmakta zorluklar yaşıyordum. Bu zorluklar artınca artık yurt dışı defterini açma zamanı geldi dedim. Yurt dışına gitmeye beni zorlayan bir başka sebep ise akademik yazım konusundaki cahilliğimdi. Türkiye'de benim bulunduğum sahada yapılan ne kadar tez incelediysem -kendi yüksek lisans tezim de dâhil- akademik yazım ilkelerinden habersiz olarak yapılmıştı. Mezkûr çalışmalardaki yöntemler, sosyal bilimler araştırma yöntemlerine benzese de bu çalışmaların sahiplerinin yazdıklarına bakılınca, onların sosyal bilimler araştırma yönteminin ne olduğunu bile bilmedikleri rahatlıkla anlaşılıyordu. Bu tezlerin çoğunun, danışman ve jüri üyeleri tarafından okunmadığı o kadar âşikârdı ki. İşte akademik writing/yazım dediğimiz o şeyin ne olduğunu gerçekten öğrenebilme arzusu da beni yurt dışına sevk eden bir başka sebeptir. Bu sebepleri şunun için zikretme ihtiyacı duydum: Yurt dışına neden gittiğinizi bilmelisiniz. Amacınızı netleştirmeniz önünüzü daha rahat görmenize yardım edecektir.

Sebeplerim belirginleşince, yurt dışına gitmek için sağlıklı bir yol aramaya başladım. Birkaç arkadaşımın nasıl gittiğini araştırdığımda ve internetteki kazı çalışmalarım sonucunda Tübitak'la yollarım kesişmiş oldu. Yaptığım araştırmalar neticesinde, Tübitak'ın "2214-A Doktora Sırası Yurt Dışı Araştırma Bursu" kapsamında gitmenin makul bir tercih olacağını anladım. Bu bursun, senede iki defa açıldığını ve son yıllarda programa talebin hızla arttığını gördüm. Bu talep artışı beni ümitsizliğe sevk etmedi. Neticede kaliteli bir proje yapacağıma inanıyordum çünkü alanımla ilgili ciddi bir literatür taraması yapmıştım. Peki nereden başlamalıydım? 

Öncelikle, bursun ne zaman açılacağını beklemeden yapmam gereken en önemli şey, nereye gideceğime karar vermekti. Bu aşamada, ABD'ye giden bir arkadaşımın beni yönlendirmesi çok etkili oldu. "Tübitak bursunu ABD gibi bir ülkede değerlendirmeni öneririm" dedi. Bu yine de aklıma yatmamıştı. Çünkü çalışma alanımla ABD arasında buradan ABD'ye kadar mesafe vardı. İşe bakın ki, aynı dönemde ABD'de doktora yapan bir başka arkadaşım ziyaretime gelmişti. Kendisiyle durumu müzakere ettiğimde, o da diğer arkadaşım gibi, kesinlikle ABD'yi tercih etmem gerektiğini söyledi. Sonra alanımdaki hocalara ve arkadaşlarla da konuyu müzakere ettim. Bir çoğu ne işin var ABD'de sen kendi uzmanlık alanın olan sahada, dili Arapça olan bir ülkeye gitmelisin diye telkinlerde bulunurken, bir kısmı da ABD'denin vizyonum için iyi bir fırsat olacağını söylediler. ABD terazide ağır basan taraf oldu. Kararım kesinleşti ve Ocak 2018'de süreç başladı.

Şimdi size kabul mektubunu nasıl aldığımı anlatacağım. Söyleyeceklerimin sizin için bir kesinliği yoktur. Okuyacaklarınız benim tecrübelerimdir. Bütün bu anlattıklarımın size faydası olması ve fikir vermesi de bu yazının temel amacıdır. Aşağıda okuyacağınız süreç ocak ayının başından mart ayının 3'üne kadar sürdü o nedenle davet mektubumu almak isterseniz işe hemen başlamalısınız.

Öncelikle tez çalışmam için yaptığım okumalar neticesinde ortaya çıkan fişlemelerden bir proposal hazırladım. Bu proposal, bizde tez öneri raporu şeklinde de bilinen, yapacağınız tezin hipotezini, kaynaklarını, literatürünü, yöntemini, amacını ve alanınıza yapacağı katkıyı ifade eden öz bir metin. İnternette yaptığım araştırmalarda buna bir niyet mektubu gözüyle bakanlar da var. Yani bu niyet mektubu; neden o ülkeye gidiyorsunuz,  orada çalışmanızla ilgili ne bulmayı umuyorsunuz, bu seyahatinizin size ve çalışma alanınıza katkısına ilişkin iki üç sayfayı geçmeyen bir mektup. 

İlk basamakta, proposal ve niyet mektubu karışımı bir metin oluşturdum. Yani iki sayfalık metnin girişinden sonuna kadar tezimi tanıtıp son iki paragrafa kim olduğumu ve neden beni kabul etmeleri gerektiğini izah ettim. Bunun ardından bir de CV (Curriculum Vitae) oluşturdum. Benim alanım İngilizce olmadığı için irtibat kuracağım hocalara Arapça bir  proposal ve CV de hazırladım. Sonra bu aşamanın sonunda ekte CV'min ve proposal'ın yer aldığı bir mail yazarak bunu ABD'de alanımla ilgili, bulabildiğim ne kadar hoca varsa tamamına kendilerine hitaben gönderdim. Bu süreç yaklaşık iki haftamı aldı. Aynı zamanda ABD'den kabul alamazsam diye Arap ülkelerindeki uzman hocalara da mail attım. Ürdün'de iki üniversiteden kabul mektubu aldım. En azından ABD olmazsa elimde proje başvurusu için iki mektup vardı. İki hafta boyunca elliye yakın hocaya mail atmıştım. Maile dönenler ya benim alanımda çalışmadığını söylüyordu ya da başka bir uzmana yönlendiriyordu. Burada hemen belirtmeliyim ki; ABD'nin bir mail kültürü olduğuna şahit olmuştum. Mailleşmeyi ciddiye alıyorlar ve sizin yazdığınız maile göre, neredeyse yüzde 98 oranında size dönüş yapıyorlar. Bunu mailime olumsuz da olsa dönmeyen kimse olmasından çıkarıyorum.  Emekli olan Prof. lar bile geri dönerek emekli olduğunu ve aynı sahada uzman başka hocaların kimler olduğunu yazarak onların mail adreslerini veriyorlardı. 

Nihayet tam da benim alanımda uzman bir hoca bana danışmanlık yapacağını ifade eden bir mail atmıştı. O gün ilginç bir şekilde bursu kazanmış gibi hissettim. Ama bu mail kabul Tübitak'ın istediği kabul mektubunun şartlarını taşımıyordu. Hocadan Tübitak'ın istediği tarzda bir mektup almak ise bir ay sürdü. Çünkü programı yoğundu, idari işlerle uğraşmak istemiyordu ama ben bir ay boyunca düzenli aralıklarla hocayı yokladım. Her mailime cevap verdi ve sonunda kendi üniversitemin antetli kağıdıyla bir metin daha hazırladım ve bu metni dekanlığa da onaylatıp mailimin eki olarak hocaya gönderdim. Açıkçası, umudumu kesmiştim. Tabi bu arada bazı olumlu cevaplar da geldi. Bu olumlu cevaplardan bir kısmı "post doktora için gel" diyordu, bir başkası da  üniversiteye yıllık 3600 dolar yatırmam karşılığında davet mektubu alabileceğim şeklindeydi. Tabi umudumu kestiğim bir akşam üstü hocadan mail gelmişti ve antetli kağıtta hocanın istediğim şartlardaki mektubunu görünce sanki bu benim uçak biletim gibi hissetmiştim. Çünkü hoca, araştırılmaya değer güzel bir proposal hazırladığımı belirtiyordu ve bana danışmanlık yapmaktan memnuniyet duyacağını ifade ediyordu. Bir de mektubun geldiği üniversite Ivy league olunca projenin kabul edilmesi ihtimali artıyordu. Davet mektubu serüveni bile size bir metot öğretiyor. Bu tür yazışmaların nasıl olduğunu ve mail kültürünün biz de böyle işlemediğini görmüş oluyorsunuz. Bununla birlikte, davet mektubu isterken en büyük handikaplardan biri; hocanızın sizden bursu aldığınızı gösteren bir belge istemesi, Tübitak'ın da davet mektubunu proje başvurunuz için şart koşması. Buna benzer durumlarda kalanlar için en basit çözüm, arkadaştan, eş dosttan para toplayarak banka hesabınızda yüklü bir para göstermek (ev parası kadar) ve bunun makbuzunu alıp hocanıza ya da onun bağlı olduğu üniversiteye bildirmek olacaktır. İkinci çözüm ise hocaya bu bursu ancak mektup almanız karşılığında alabileceğinize ikna etmek. Ben bu yolu denedim. Bu nedenle hocaya Dekanlık kanalıyla bir yazı yazdım ve hoca ikna oldu. 

Gelelim işin özüne: Tübitak'ın 2214-A bursuna müracaat için önce bir davet mektubu almanız gerekiyor. Davet mektubunun içeriğini Tübitak belirtiyor. Ona dikkat ederek, danışman hocanıza cv ve proposal/niyet mektubunu ekinde sunduğunuz bir mail atıp beklemeye geçiyorsunuz. Gerisi; nasipten öte köy yok. Ama tüm gayretinizi harcadığınızda nasip olması kuvvetle muhtemel. Bundan sonraki aşama Tübitak projesini nasıl hazırlamanız gerektiğiyle ilgili olacak. 

Diğer yazıda görüşmek üzere...